Hydroponika

Fragment materiału - pobrany ze strony: http://www.hemp.pl/
za zgodą właścicieli, za co serdecznie dziękuję.





PODSTAWY HYDROPONIKI

Uprawa w hydroponice jest to rodzaj uprawy roślin w kulturze wodnej. Jest to uprawa bez ziemi, została ona zastąpiona materiałem mineralnym, który jest obojętny chemicznie i nie ma wpływu na rozwój rośliny, służy tylko to utwierdzenia korzeni. Rośliny aby prawidłowo się rozwijać pobierają sole mineralne rozpuszczone w wodze. W uprawie hydroponicznej roztwór wodny (pożywka) jest dostarczany bezpośrednio do środowiska korzeni, dlatego żadne trwałe podłoże nie jest potrzebne. W hydroponice można uprawiać praktycznie wszystkie rodzaje roślin, ponieważ zapewnia ona wszystko co jest im potrzebne do życia. Uprawa hydroponiczna obejmuje wszystkie rodzaje bez glebowej uprawy roślin.

Dlaczego warto uprawiać w hydroponice ?

Uprawa w hydroponice może na pierwszy rzut oka wydać trochę skomplikowana, ale to tylko pozory, okazuje się, że jest bardzo prosta i ma liczne zalety.

Podstawową zaletą jest to, że rośliny uprawiane w hydroponice rosną i dojrzewają o wiele szybciej od roślin uprawianych w ziemi, dzieje się tak ponieważ roztwór wodny jest dostarczany bezpośrednio do środowiska korzeni. Intensywny wzrost jest spowodowany tym, że rozwój systemu korzeniowego jest o wiele szybszy niż w tradycyjnej uprawie.

Rośliny rosną szybko, są zdrowe, mocne oraz bardziej odporne na szkodniki i choroby. Wraz z wyeliminowaniem tradycyjnej ziemi, unikamy możliwości przeniesienia wraz z ziemią szkodników i chorób roślin. Rośliny są wolne od szkodników i chorób doglebowych. Dzięki sterylności podłoża unikamy również rozwoju grzybów i szkodliwych bakterii.

Bardzo wygodną rzeczą jest automatyczny system nawadniania, który możemy zaprogramować według naszych potrzeb. Nawadnianie odbywa się cyklicznie, możemy wyregulować w jakich odstępach czasu oraz jak długo ma trwać podlewanie. Pomoże nam w tym bardzo przydatne urządzenie – przełącznik czasowy (timer).

Rośliny mają dostarczane wszystkie składniki potrzebne do prawidłowego rozwoju. W łatwy sposób możemy ustalić poziom nawożenia i nie potrzebujemy ziemi do uprawy roślin.

Kolejną korzystną cechą uprawy w hydroponice jest to, że nigdy nie ma konieczności przesadzenia roślin. Dobrze ukorzenione rośliny mogą rosnąc w systemie hydroponicznym nawet kilka lat.

Zaletą uprawy hydroponicznej jest maksymalna trwałość, czystość i stabilność podłoża, ponadto precyzyjne podlewanie zgodnie ze wskazaniami mierników wilgotności oraz stosowanie pożywek powoduje wieloletnią dobrą kondycję roślin.

W hydroponice możemy uprawiać praktycznie wszystkie rodzaje kwiatów, owoców, warzyw, ziół oraz roślin ozdobnych.

Pojemniki do uprawy mogą być dowolnej wielkości, kształtu, koloru oraz materiału.

Uprawa w hydroponice jest dużo bardziej czysta i sterylna niż tradycyjna uprawa w glebie. Jest przyjazna osobom alergicznym.

W hydroponice można uprawiać bardzo duże rośliny, nawet przy użyciu doniczki niewielkich rozmiarów. Mogą one utrzymywać się w systemach hydroponicznych przez wiele lat.

Nawożenie

W glebie znajdują się sole mineralne, które podczas podlewania rozpuszczają się i są pobierane przez roślinę. W uprawie hydroponicznej podłoże jest obojętne chemicznie, nie ma żadnego wpływu na rozwój roślin.

Woda, którą podlewamy rośliny też nie zawiera żadnych substancji odżywczych (najlepsza jest woda destylowana, lub demineralizowana tzw.osmotyczna), dlatego bardzo ważne jest aby zawsze stosować nawozy. Zalecane są nawozy płynne, które należy rozpuścić w wodzie i dokładnie wymieszać. Roztwór wodny powinien odstać ok. 12-24 h w otwartym pojemniku zanim zaczniemy go stosować w naszym systemie hydroponicznym. Robi się to w celu odparowania niepotrzebnych i szkodliwych substancji, np. Chloru który jest dodawany do wody kranowej.

Bardzo ważnym jest aby nawozy stosować zgodnie z dołączoną do nich instrukcją. Jeżeli producent nawozów nie zaleca inaczej to w przypadku młodych, dopiero co ukorzenionych roślin powinno się zastosować połowę zalecanej dawki. Należy pamiętać, że nawozy mogą przyjmować tylko ukorzenione rośliny ponieważ stężenie pożywki może być za mocne dla sadzonek, które dopiero tworzą swój system korzeniowy.

Gdy zaczynamy uprawę z nasion nawozy powinno się zacząć stosować po ok. 10-14 dniach życia rośliny. Nie należy dodawać nawozów gdy roślina jest w fazie rozwoju z nasiona, ponieważ nie ma ona jeszcze rozwiniętego systemu korzeniowego, oraz zielone partie rośliny nie są wystarczająco rozwinięte aby przyjąć pożywkę. Nawóz w tym stadium może zabić naszą roślinę.

Zanim zaczniemy stosować jakikolwiek nawóz, musimy się koniecznie upewnić, czy jest to nawóz, który można stosować w hydroponice. Normalne nawozy przeznaczone do uprawy roślin w glebie nie nadają się do uprawy w hydroponice ponieważ za bardzo zmieniają pH roztworu wodnego a bardzo ważnym jest aby utrzymać je na stałym poziomie – ma to ogromny wpływ na prawidłowy wzrost i rozwój roślin.

Gospodarka wodna

Jak już wiemy, uprawa hydroponiczna, to w skrócie uprawa w wodzie. W połączeniu z odpowiednimi nawozami pozwala nam ona uzyskać wspaniałe rezultaty, żeby to nam się jednak udało musimy odpowiednio zadbać o utrzymanie gospodarki wodnej w naszym systemie hydroponicznym na stałym poziomie.

Podstawowym czynnikiem udanej uprawy jest utrzymanie współczynnika pH roztworu wodnego na stałym poziomie. Optymalne pH roztworu dla upraw w hydroponice waha się w granicach pH 5.5-6.5 i nie powinno się przekraczać tego poziomu. Najlepiej jakby nasze pH udało się utrzymać na poziomie ok. 5.8. Należy tak często jak to możliwe sprawdzać poziom pH, jeśli zauważymy zmiany należy jak najszybciej doprowadzić je do normy. W tym celu możemy zastosować produkty ogólnie nazywane: pH+plus, który podnosi poziom pH roztworu i pH-minus, który obniża poziom naszego pH.
Nawet po doprowadzeniu pH do odpowiedniego poziomu i tak należy na bieżąco je sprawdzać ponieważ jego poziom może ulec zmianom po kilku dniach.
Więcej o wodzie i regulacji pH znajdziesz w dziale: Regulacja pH, info

Kolejną ważną sprawą jest woda, jaką stosujemy w naszym systemie hydroponicznym. Zwykła woda z kranu może być stosowana w uprawach hydro, ale musi to być ona koniecznie odstana, minimum 48h, ten czas jest potrzebny aby utlenił się zawarty w niej chlor, który ujemnie wpływa na zdrowie roślin. Woda z kranu, nawet odstana, ma współczynnik pH na poziomie ok. pH 7.5 - 8,0. Jest ono stanowczo za wysokie dla upraw w wodzie, w tym wypadku koniecznie trzeba użyć produktu obniżającego pH naszego roztworu. Aby uniknąć problemów i komplikacji zaleca się używać wody destylowanej, która jest wolna od jakichkolwiek związków i soli mineralnych, posiada ona pH ok. 7.0, po dodaniu nawozów do hydroponiki powinno ono obniżyć się do odpowiedniego poziomu. Jeżeli jednak tak się nie stanie, musimy sami obniżyć pH naszego roztworu.

Należy również pamiętać aby utrzymać temperaturę wody na poziomie temperatury pokojowej. Woda nie powinna być za zimna ani za gorąca. Najlepiej utrzymywać temperaturę w granicach 20-25°C . Optymalne warunki to ok. 23°C.

Roztwór wodny nie powinien mieć dostępu do światła, najlepiej jeżeli pojemnik, w którym znajduję się roztwór wodny jest wykonany z materiału nie przepuszczającego światła. Bezpośredni kontakt wody ze światłem może spowodować rozwój glonów. Dlatego należy upewnić się czy jest zachowana odpowiednia temperatura i czy woda nie ma dostępu do światła, w tedy możemy być spokojni bo nie zagraża nam rozwój glonów.

Roztwór wodny w naszym zbiorniku powinien być systematycznie wymieniany – średnio co tydzień lub dwa (czasami wystarcza raz w miesiącu). Jest to konieczne aby nasze rośliny zawsze dostawały świeże, potrzebne do prawidłowego rozwoju składniki mineralne.
Zawartość składników odżywczych możesz mierzyc przyrządem nazywanym EC-metrem.
EC roztworu powinno wynosić około 1,2 do 1,6-2,0 (w zależności od producenta nawozów i zapotrzebowania rośliny), z czego zawsze na początku uprawy 1,2 i powinno wzrastać z biegiem czasu (pod koniec uprawy tzn. 3 ostatnie tygodnie może znowy spadać) . Jeżeli korzystasz z profesjonalnych nawozów i tabel dawkowania tych nawozów to nie musisz się martwić o poziom EC tylko systematycznie wymieniać roztwór.

Po skończonej uprawie należy przepłukać cały system czystą wodą, lub specjalnym środkiem do czyszczącym, przeznaczonym do hydroponiki. Jednakże na końcu zawsze trzeba przepłukać system wodą. Dzięki temu będzie w pełni sprawny i gotowy do następnej uprawy.

Rodzaje uprawy hydroponicznej

a. Uprawa w doniczkach - metoda nie zmechanizowana.

Na początek zapoznamy się z najprostszą metodą. Jest to tak zwana, metoda nie zmechanizowana. Rośliny uprawia się w specjalnych doniczkach, które składają się z donicy zewnętrznej (naczynie to musi być wykonane z materiału nie przepuszczającego wody) i wewnętrznej (jest to specjalny wkład do hydroponiki). Doniczka zewnętrzna powinna być nieprzezroczysta, ponieważ kontakt roztworu wodnego ze światłem może spowodować rozwój glonów. Doniczka wewnętrzna powinna mieć o kilka centymetrów mniejszą średnice od zewnętrznej. Wkład hydroponiczny wypełniony jest granulatem ceramicznym, dzięki temu tworzą się przestrzenie powietrzne miedzy korzeniami co zapewnia odpowiednią ilość tlenu. Pojemnik wewnętrzny może być wykonany z tworzywa sztucznego. Musi mieć otwory przepuszczające wodę i pozwalające przerastać się korzeniom rośliny, jednak na tyle małe, aby nie wysypywał się przez nie granulat, w którym umieścimy roślinę. W zewnętrznej donicy znajduje się roztwór wodny z pożywką, korzenie które wydostają się przez specjalne otwory wkładu są zanurzone bezpośrednio w pożywce. Poziom wody możemy kontrolować dzięki specjalnym wskaźnikom, które umieszczone są w doniczce wewnętrznej.. Podstawowym plusem tego rodzaju uprawy jest możliwość rzadszego podlewania roślin. W ten sposób najlepiej uprawiać rośliny lubiące dużo wilgoci, metodę tą można jednak zastosować w zasadzie do uprawy wszystkich roślin domowych.

Podłoże, które należy zastosować to granulat ceramiczny. Mogą to być np. kamyczki lawy lub gliny. Najlepszy jest jednak specjalny granulat wypełniający do upraw hydroponicznych. Zaleca się stopniowanie wielkości granulatu w zależności od wielkości rośliny którą potem przekłada się razem z całym wkładem hydroponicznym do kolejnego większego wkładu i zasypuje się o stopień większym granulatem ceramicznym – wpływa to dobrze na rowijający się z wiekiem system korzeniowy rośliny. Po skończonej uprawie wkłady i granulat ceramiczny należy dokladnie umyć i oczyścić z szczątków korzeni aby nadawały się do ponownego wykorzystania.

Wielką zaletą tego rodzaju uprawy jest to, że nie potrzebujemy żadnych specjalnych systemów nawadniających i specjalnych pomieszczeń. Rośliny uprawiane w tym systemie podlewane są ręcznie i nie zajmują dużo miejsca. Jest bardzo duży wybór doniczek z przeróżnych tworzyw, rośliny wyglądają bardzo estetycznie i można je postawić w każdym miejscu: w naszym mieszkaniu, biurze, tarasie czy nawet ogrodzie.

 

Regulacja pH

Wartość pH, z łacińskiego potentia hydrogenii, co oznacza siłę wodoru, odpowiada stężeniu jonów wodoru w płynie. Służy to do określenia, czy, na przykład woda ma:

odczyn kwasowy – poniżej pH 7,0,
odczyn obojętny – pH 7,0,
odczyn zasadowy – powyżej pH 7,0.

Wiele procesów fizjologicznych, w tym również uprawa roślin, wiąże się z określonymi wartościami pH.
Przy uprawach roślin zarówno w glebie jak i w hydroponice bardzo duże znaczenie ma wartość pH.
Oczywiście nie jest to jedyny czynnik powodujący nasz sukces lub klęskę, ale jest równie ważny jak pozostałe – szczególnie przy uprawie hydroponicznej. Nieprawidłowy współczynnik pH nie spowoduje od razu ‘śmierci’ naszych roślinek ale jeżeli nie zostanie dość szybko doprowadzony do odpowiedniego poziomu, znacznie spowolni i osłabi wzrost naszych roślin. Dzieje się tak ponieważ nieprawidłowy poziom pH powoduje alokacje nawozu w podłożu – w tedy nawóz nie jest pobierany przez roślinę co w rezultacie może doprowadzić do przedwczesnego zakończenia uprawy…
Szczególnie ważne jest utrzymanie właściwego poziomu pH przy uprawach hydroponicznych, ponieważ w dużych zbiornikach, w których woda stoi kilkanaście dni pH cały czas się zmienia. Trzeba je sprawdzać i uzupełniać jego poziom tak często jak to możliwe.

ZALECANE POZIOMY pH
Uprawa w Glebie – zalecane pH: pomiędzy 6,0 – 7,0 ( optymalne pomiędzy 6,1-6,6 )

Uprawa Hydroponiczna - zalecane pH: pomiędzy 5,2 – 6,5 ( optymalne 5,8 )

Oczywiście podane tu poziomy pH mogą być inne dla wielu gatunków roślin.

PRZYRZĄDY POMIAROWE Jest na rynku szeroka gama testów i przyrządów do pomiaru Ph:

Pierwszą grupą są mierniki elektroniczne (najdokładniejsze) które można podzielić na takie które służą do pomiaru pH w danej chwili oraz takie które montujemy na stałe w naszym podłożu bądź roztworze. Elektroniczne pH metry są zalecane szczególnie przy uprawach hydroponicznych.

Druga grupa to najróżniejsze testy – papierki, płyny itp. Produkty te są zdecydowanie mniej dokładne lecz za to dużo tańsze i zupełnie wystarczające dla normalnego „Growera”. Takie testy możemy stosować przy uprawach w ziemi oraz przy tzw. Passive Hydro (uprawie hydroponicznej bez dużego zbiornika na wodę, gdzie podlewamy ręcznie) jeżeli chcemy sprawdzić pH wody/roztworu, którym podlewamy rośliny. Jeżeli skala testu ma dokładność min. 0,5 pH to można go używać również do klasycznych upraw hydroponicznych (mimo wszystko do takich upraw zalecane są mierniki elektroniczne).

RODZAJE WODY

Woda destylowana
– woda miękka, odmineralizowana, o poziomie pH około 7,0 , przydatna do upraw hydroponicznych.

Woda demineralizowana (osmotyczna, osmoza odwrócona) – woda miękka, odmineralizowana, zalecana do upraw hydroponicznych, o poziomie pH około 5,2-6,0 , (poziom pH zależy od wody jaką przepuścimy przez filtr, po natlenieniu może wynosić nawet 7,0). Można ją produkować samemu kupując filtr osmotyczny (filtr do odwróconej osmozy).
Zalecana również ze względu na niewielkie koszty wyprodukowania.

Woda kranowa – przeważnie jest to woda twarda, o poziomie pH około 7,0-8,0 w zależności od sieci wodociągowej. Można sprawdzić poziom pH w swoim kranie dzwoniąc do lokalnych wodociągów, lub zmierzyć go samemu. Przed zastosowaniem, woda kranowa powinna odstać min. 24 godz. żeby odparował z niej chlor.

Twardość wody zależy od zawartości wapnia w wodzie, informacje o twardości wody można uzyskać w lokalnych wodociągach , lub zmierzyć ją samemu za pomocą testów. Twardość wody można zwiększać dodając gips modelarski (np.2g na 10 litrów wody).

REGULATORY pH Jeżeli korzystasz z profesjonalnych nawozów i dobrej wody to kłopoty z poziomem pH powinny być nieznaczne. Z doświadczenia wiemy że przeważnie istnieje potrzeba obniżania poziomu pH, rzadko występuję potrzeba jego zwiększania.
Przy uprawie w glebie pH nie jest aż tak istotne jak w hydroponice, jest jednak ważne aby było utrzymane w odpowiednich granicach. Aby uniknąć większych problemów z pH należy dokładnie zwrócić uwagę na to jaką ziemię kupujemy. Zalecamy kupować ziemię o współczynniku pH 6.1-6.6.
Należy również mieć pojęcie jakie pH ma woda, którą podlewamy rośliny – w ten sposób możemy kontrolować nasze pH.

pH+ (UP) – środki podnoszące poziom pH

Uprawa w ziemi:
-
Aby zwiększyć poziom pH w ziemi często wystarczy tylko przesadzić roślinę do nowej mieszanki o optymalnym dla rośliny pH 6.1-6.6 i sprawdzić, oraz wyregulować poziom pH wody/roztworu, którym podlewamy rośliny .
- Dodatkowo aby uniknąć problemów z pH zalecamy dodać 1 łyżkę stołową dolomitu na 3 litry mieszanki – to znacznie ustabilizuje nasz poziom pH. Jeśli chodzi o późniejsze stosowanie dolomitu w razie wyniknięcia problemów z pH to używa się go raczej w celu zwiększenia poziomu pH niż jego zmniejszenia.
- Innym chemicznym środkiem zwiększającym pH gleby jest np. wodorotlenek potasu.
- Najlepszymi i najskuteczniejszymi regulatorami pH są profesjonalne środki do podnoszenia pH .

Uprawa w hydro: Zdecydowanie zalecane są specjalnie przygotowane roztwory chemiczne (pHup, pHdown), najlepiej te wyprodukowane przez producentów nawozów, mogą być uniwersalne lub rozdzielone na obie fazy wzrostu rośliny, zazwyczaj występują w płynie ale są też dostępne w postaci proszku.

pH- (DOWN) – środki obniżające poziom pH:

Uprawa w ziemi:
- Aby zmniejszyć poziom pH w ziemi często wystarczy tylko przesadzić roślinę do nowej mieszanki o optymalnym dla rośliny pH 6.1-6.6 i sprawdzić, oraz wyregulować poziom pH wody/roztworu, którym podlewamy rośliny.
- Dodatkowo aby uniknąć problemów z pH zalecamy dodać 1 łyżkę stołową dolomitu na 3 litry mieszanki – to znacznie ustabilizuje nasz poziom pH.
- Innym, dobrze sprawdzającym się produktem obniżającym pH gleby jest sok z cytryny.
- Najlepszymi i najskuteczniejszymi regulatorami pH są profesjonalne środki do obniżania pH.

Uprawa w hydro: Zdecydowanie zalecane są specjalnie przygotowane roztwory chemiczne (pHup, pHdown), najlepiej te wyprodukowane przez producentów nawozów, mogą być uniwersalne lub rozdzielone na obie fazy wzrostu rośliny, zazwyczaj występują w płynie ale są też dostępne w postaci proszku.

 

PAMIĘTAJ !!!

Szczególnie przy uprawie hydroponicznej, środki do kontrolowania pH, które chcesz dawać swoim roślinkom powinny być najwyższej jakości. Dlatego nie powinieneś szukać ich w sklepach chemicznych czy akwarystycznych. Muszą dobrze pracować z Twoimi nawozami do hydroponiki, dlatego najlepiej jeżeli będą to produkty tego samego producenta. Tylko takie produkty zagwarantują Ci natychmiastowy efekt. Są to specjalnie spreparowane roztwory a nie zwykłe kwasy – czasami ten sam kwas może zwiększać lub zmniejszać pH, wszystko zależy od tego jak został sformułowany.

Pamiętaj, że są to silnie skoncentrowane roztwory chemiczne i należy ograniczyć dodawanie ich tak bardzo jak to tylko możliwe.

Profesjonalne regulatory pH działają bardzo szybko ale należy pamiętać o tym, że poziom pH stale będzie się zmieniał, zazwyczaj się zwiększa. Dlatego należy sprawdzać pH przy uprawach hydroponicznych tak często jak to możliwe.

Po dodaniu nawozów należy bardzo dokładnie wymieszać roztwór wodny i odczekać ok. 30 min., później ponownie wymieszać i dopiero sprawdzić poziom pH.

Po dodaniu środka obniżającego lub podnoszącego poziom pH należy dokładnie wymieszać cały roztwór – poziom pH może ustabilizować się dopiero po kilkunastu minutach.

ZAWSZE sprawdzaj poziom pH roztworu zanim podasz go roślinom !